Balata nedir? Ne işe yarar?
Balata Türk Dil Kurumu sözlüğünde isim kökenli (bala’ta) Almanca Balata
1.isim Soğuk ve sıcakta büyük bir sürtünme katsayısına sahip olan, suya ve yağa dayanıklı, yavaş aşınan madde
2.motorlu araçlarda fren yapmayı sağlayan, tekerlek mili üzerine yerleştirilmiş yarım ay biçimindeki alet ‘’Bir ara ne olur ne olmaz deyip frenleri, fren balatalarını gözden geçirdik.’’- F. Otyam
Olarak açıklanmış, fren sisteminin hareket halindeki bir aracı ya da makineyi durdurma işine yarayan aşınma malzemesidir.
Balatalar genel anlamda fren ve debriyaj balataları olmak üzere iki kısma ayrılırlar.
1- Fren balataları: Bu balatalar aracın ön salıncak ve amortisör ile arka dingilleri üzerinde fren tablası veya kaliperi dediğimiz. Bölümlere yerleştirilmiş olup frenleme esnasında aracı durdurma işine yararlar. Taşıtlar, iş makineleri, bina asansörleri ve hareket halinde durdurulması istenen tüm araçlara takılırlar. Görevleri kinetik enerjiyi ısı enerjisine çevirerek hareketi sonlandırmaktır. Taşıtlarda iki kısımda ayrılırlar
I- Kampana balatalar: Arabalarda arka dingil üzerine fren tablası dediğimiz bir sac plakaya hareket edecek şekilde sabitlenirler. Ağır vasıta ve tenezzüh grup dediğimiz hafif ticari araçlarda ise hem ön hem de arka dingil üzerinde bulunurlar. Araç kullanıcısı fren pedalına bastığında fren silindiri denilen iki balata arasında bulunan hidrolik yağ basıncı ile çalışan aparatın her iki balatayı yanlara doğru ittirmesi ile açılarak kampanaya basınç uygularlar. Yüksek ısıda aracın durmasını veya yavaşlamasını sağlarlar.
A- Pabuçlu Balatalar: Bu balatalar kampanalar için üretilir. Fren pabucu ile birlikte satılırlar.
B- Yaprak Balatalar: Bu balatalar kampanalar için üretilir. Fren pabucu olmadan satılırlar. Araçtan çıkan fren pabucuna çakma işlemi dediğimiz işlemle montajı yapılır.
C- Rulo Balatalar: Bu balatalar çok amaçlı işler için üretilir. Örme rulo ve yumuşak rulo balata vardır. Yumuşak rulo balatalar telli ve telsiz üretimdedir. Araçtan çıkan fren pabucuna metre hesabı kesilerek çakılırlar. Ağırlıkla iş makinelerinde kullanılırlar.
